Świadczenie rodzicielskie

Świadczenie rodzicielskie

 

Jednym z podstawowych zadań państwa jest wspieranie dzietności. Zwiększająca się liczba obywateli przekłada się na większe możliwości, szybszy rozwój, ale też stabilizację systemu emerytalnego. Polskie rządy na różne sposoby próbują realizować taką politykę, najczęściej z mizernym skutkiem. Jedną z prób wsparcia rodziców wychowujących dzieci było znowelizowanie ustawy o świadczeniach rodzinnych. Od 1 stycznia 2016 roku zaczął obowiązywać art. 17c tego aktu prawnego, który wprowadził świadczenie rodzicielskie.

 

Komu przysługuje świadczenie rodzicielskie

 

Świadczenie rodzicielskie przysługuje co do zasady czterem grupom podmiotów:

1. matce dziecka;
2. opiekunowi faktycznemu;
3. rodzinie zastępczej (ale nie rodzinie zastępczej zawodowej);
4. osobie, która adoptowała dziecko.

W przypadku punktów 2-4 świadczenie przysługuje, jeśli dziecko nie ukończyło 7 roku życia lub 10 roku życia, jeśli odroczono wobec niego obowiązek szkolny. Przepisy wprowadziły zakaz kumulacji świadczeń. Oznacza to, że osobie uprawnionej przysługuje w tym samym czasie jedno świadczenie bez względu na liczbę wychowywanych dzieci oraz tylko jedno świadczenie w związku z wychowywaniem tego samego dziecka.

 

Czy świadczenie rodzicielskie przysługuje ojcu dziecka?

 

Sposób skonstruowania zapisów ustawy sprawił, że pojawiły się wątpliwości co do tego, czy ojcu świadczenie przysługuje na równi z matką. Analiza art. 17c ust. 1 i 2 ustawy wskazuje, że matka ma jednak tutaj uprzywilejowaną pozycję.

Świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwało ojcu tylko wtedy, gdy:
na wniosek matki dziecka skrócono okres pobierania świadczenia rodzicielskiego, zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego, po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia, zasiłku lub uposażenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka;
matka dziecka zmarła; matka porzuciła dziecko.

 

Kiedy świadczenie rodzicielskie nie przysługuje

 

Omawiana ustawa zawiera dwie grupy okoliczności, których pojawienie się uniemożliwia otrzymanie świadczenia. W zakresie szeroko rozumianego zakazu kumulacji świadczeń chodzi tutaj o sytuacje, gdy:

1. co najmniej jeden z rodziców dziecka, opiekun faktyczny lub rodzic zastępczy otrzymują zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego;
2. w związku z tym samym dzieckiem jest już ustalone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna;
3. uprawnionemu przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia rodzicielskiego (odpowiednie przepisy mogą tutaj wprowadzać wyjątki).

Dodatkowo utratę prawa do świadczenia powodują sytuacje związane z utratą pieczy nad dzieckiem, tj.:

• w przypadku rodziców biologicznych i adopcyjnych – umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej;
• w przypadku wszystkich uprawnionych – brak sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (nawet jeśli wynika to z podjęcia pracy).

 

Okres wypłacania świadczenia

 

Świadczenie rodzicielskie wypłacane jest przez okres liczony w tygodniach i uzależnione jest od tego, ile dzieci przy jednym porodzie urodziła matka, ile dzieci adoptowano lub iloma dziećmi osoba uprawniona się opiekuje:

• 52 tygodni – 1 dziecko;
• 65 tygodni – 2 dzieci;
• 67 tygodni – 3 dzieci;
• 69 tygodni – 4 dzieci;
• 71 tygodni – 5 i więcej dzieci.

Jako początek powyższych okresów wskazano:

• dzień porodu;
• dzień objęcia opieką dziecka;
• dzień adoptowania dziecka.

 

Wysokość świadczenia

Co do zasady wysokość świadczenia rodzicielskiego to 1000 zł miesięcznie. Od tej reguły wprowadzono dwa wyjątki.

Po pierwsze, kwota świadczenia pomniejszana jest o kwotę pobieranego przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, jeśli:

• urodziła dziecko pobierając zasiłek dla bezrobotnych w okresie przewidzianym przez art. 73 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
• urodziła dziecko w terminie miesiąca od zakończenia powyższego okresu;
• urodziła dziecko w okresie przedłużenia zasiłku dla bezrobotnych.

Po drugie, jeśli świadczenie dotyczy niepełnego miesiąca, oblicza się je w następujący sposób:

• 1000 zł dzielimy przez liczbę wszystkich dni w miesiącu;
• otrzymaną kwotę mnożymy przez liczbę dni, w których świadczenie przysługuje;
• wynik zaokrąglamy do 10 groszy w górę.

Świadczenie rodzicielskie to stosunkowo nowa instytucja, dlatego nie wszyscy wiedzą o jej istnieniu. Osoby zainteresowane tym tematem powinny skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata, który w klarowny sposób przedstawi to nie zawsze proste zagadnienie.

Więcej informacji możecie znaleźć Państwo także pod adresem:

https://www.gov.pl/web/rodzina/wiadczenie-rodzicielskie

 

Adwokat Maciej Sechman Kancelaria Adwokacka Katowice

Więcej o autorze powyższej publikacji dowiesz się na tej stronie. 

Profesjonalna pomoc prawna w sprawach cywilnych, karnych, rodzinnych i w zakresie szkód górniczych.