Rozpijanie małoletniego
Przez ostatnie lata polski ustawodawca wprowadzał do Kodeksu karnego przepisy, które miały zwiększyć ochronę osób niepełnoletnich. W planach jest zresztą kolejna nowelizacja, która ma m.in. penalizować rozpowszechnianie informacji z postępowania w sprawach nieletnich. Dziś przyjrzymy się art. 208 Kodeksu karnego (dalej: k.k.), który opisuje tzw. rozpijanie małoletniego.
Małoletni
Zgodnie z cytowanym przepisem, kto rozpija małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego, ułatwiając jego spożycie lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju podlega karze.
Kodeks karny nie zawiera przepisu, który definiowałby pojęcie małoletniego. W związku z tym doktryna prawnicza posiłkuje się tutaj definicją przewidzianą w art. 10 § 1 Kodeksu cywilnego. W myśl tej reguły osoba pełnoletnia to taka, która ukończyła 18 lat. Jeśli ktoś tej granicy wieku nie przekroczył, traktujemy go jako małoletniego.
Rozpijanie małoletniego – formy
Omawiany przepis posługuje się słowem „rozpija”, a następnie wskazuje trzy formy, w jakich do rozpijania może dochodzić. Definicje słownikowe wskazują, że rozpijanie musi polegać na takich zachowaniach osoby dorosłej, które zmierzają do uzależnienia małoletniego od alkoholu. Orzecznictwo jest tutaj jednak zgodne, że rozpijanie małoletniego nie musi doprowadzić do powstania nałogu – wystarczy, że stwarza takie niebezpieczeństwo.
Przez dostarczanie napoju alkoholowego należy rozumieć każdą formę udzielenia go pokrzywdzonemu. Może to być sprzedaż, podarowanie, poczęstowanie, a nawet przekazanie w formie prezentu przez osobę trzecią.
Ułatwianie spożywani alkoholu polega na stwarzaniu takich sytuacji, w których małoletni uzyskuje łatwiejszy dostęp do trunku. Takie zachowanie to np. wręczenie pieniędzy na zakup, udostępnienie miejsca do picia czy udzielenia informacji, jak zdobyć alkohol.
Wreszcie rozpijanie małoletniego może polegać na nakłanianiu go do picia. Chodzi tutaj
o każdą formę zachęcania, namawiania lub przekonywania. Nakłanianie nie musi polegać na werbalnym przekazie – można się go dopuścić także gestami lub mimiką twarzy.
Rozpijanie małoletniego, który już jest uzależniony
Wśród prawników pojawiła się wątpliwości, czy można rozpijać małoletniego, który już jest uzależniony od alkoholu. Większość zgodziła się z taką możliwością, ponieważ rozpijanie może również polegać na utrwalaniu już istniejących zmian chorobowych w organizmie dziecka. Co więcej, rozpijanie już uzależnionego małoletniego powinno być traktowane jako okoliczność dla sprawcy obciążająca.
Napój alkoholowy
Omawiane przestępstwo można popełnić tylko w związku z napojem alkoholowym. Jego definicja znajduje się w art. 46 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Napój alkoholowy to produkt przeznaczony do spożycia, który zawiera alkohol etylowy pochodzenia rolniczego w stężeniu powyżej 0,5%. W związku z tym piwa bezalkoholowe lub tzw. radlery, których stężenie alkoholu nie przekracza powyższego progu, nie są w świetle prawa napojami alkoholowymi.
Rozpijanie nieletnich – kara
Za popełnienie przestępstwa rozpijania małoletniego grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Obok tego w trybie art. 43c k.k. sąd może zawiadomić właściwy sąd rodzinny o konieczności ograniczenia lub pozbawienia praw rodzicielskich sprawcy przestępstwa albo opiekuna małoletniego.
Rozpijanie małoletniego orzecznictwo sądów
Jak wskazuje na przykład Sąd Apelacyjny w Gdańsku II Wydział Karny w wyroku wydanym w sprawie o sygnaturze akt II AKa 236/15, z dnia 23 lipca 2015 roku, dla istnienia przestępstwa z art. 208 Kodeksu karnego istotne jest:
„Do zaistnienia przestępstwa z art. 208 KK nie ma decydującego znaczenia jednokrotność lub wielokrotność zachowania sprawcy. Konieczne jest jednak udowodnienie, że sprawca zrealizował także znamię „rozpija”, tj. jego działanie musi wywołać niebezpieczeństwo przyzwyczajenia się małoletniego do spożywania alkoholu lub umocnienia w nim tej skłonności. Przestępstwo to jest bowiem zrealizowane wówczas, gdy małoletni jest narażony działaniem sprawcy na niebezpieczeństwo przyzwyczajenia się do alkoholu. Skazując za przestępstwo z art. 208 KK sąd winien wykazać, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, że zachowanie oskarżonego polegające na podawaniu (lub choćby jednorazowym podaniu) alkoholu osobie małoletniej doprowadziło do takich obiektywnie dostrzegalnych zmian w jej psychice, które wskazują na zaistnienie niebezpieczeństwa przyzwyczajenia się do spożywania alkoholu.”
Cytowany fragment wyroku pochodzi z Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych a z całym wyrokiem możecie Państwo zapoznać się wchodząc na poniższy link:
http://orzeczenia.gdansk.sa.gov.pl/content/$N/151000000001006_II_AKa_000236_2015_Uz_2015-07-23_002
Adwokat Maciej Sechman Kancelaria Adwokacka Katowice
Więcej o autorze powyższej publikacji dowiesz się na tej stronie.
Profesjonalna pomoc prawna w sprawach cywilnych, karnych, rodzinnych i w zakresie szkód górniczych.
