Postępowanie upominawcze

Postępowanie upominawcze

 

Postępowanie cywilne należy do najbardziej sformalizowanych procedur. By skutecznie poprowadzić nawet proste sprawy o zapłatę konieczne jest spełnienie wielu wymogów dotyczących pism procesowych lub stawiennictwa w sądzie. Czasami jednak polski ustawodawca wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społeczeństwa i wprowadza postępowania szczególne. W teorii mają być szybsze i prostsze. Jednym z takich uregulowań jest postępowanie upominawcze.

 

Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym

 

Istota postępowania upominawczego sprowadza się do wydania nakazu zapłaty, który pełni rolę propozycji wyroku. Sąd wyda taki nakaz, jeśli ktoś dochodzi pozwem roszczenia pieniężnego lub świadczenia innych rzeczy zamiennych. Ta ostatnia kategoria dotyczy rzeczy oznaczonych co do gatunku, które mają znaczenie np. przy pożyczce albo umowie dostawy.

Sąd wydając nakaz dokonuje wstępnej oceny dowodów i argumentacji zaprezentowanych w pozwie. Jeśli uzna, że roszczenie jest dobrze udokumentowane, nakazuje pozwanemu zapłacić żądaną kwotę razem z kosztami postępowania. Następnie sąd wskazuje termin, w jakim pozwany powinien podjąć działania:

• 2 tygodnie – dla nakazu doręczonego w Polsce;
• 1 miesiąc – dla nakazu doręczonego w Unii Europejskiej;
• 3 miesiące – dla nakazu doręczonego poza Unią Europejską.W powyższych okresach pozwany może zrobić trzy rzeczy:

• zapłacić – wtedy sprawa się kończy;
• wnieść sprzeciw – jeśli zrobi to skutecznie, nakaz zapłaty jest uchylany, a sprawa będzie rozpoznawana w normalnym trybie;

• zignorować temat – po upływie wyznaczonego terminu nakaz staje się prawomocny i ma takie skutki, jak wyrok. Powód może udać się z nim do komornika i prowadzić egzekucję komorniczą.

   

  Kiedy postępowanie upominawcze nie może być zastosowane

  Kodeks postępowania cywilnego w art. 499 wprost przewiduje przypadki, gdy nie można stosować postępowania upominawczego.

  Po pierwsze, sąd nie wyda nakazu zapłaty, jeśli żądanie pozwu jest oczywiście bezzasadne. Nie chodzi tutaj o wnikliwe badanie dokumentów, ale o stwierdzenie na pierwszy rzut oka, że już z samej treści pozwu wynika jego bezzasadność. Przykładowo, jeśli powód dochodzi zapłaty od podmiotu, z którym nigdy nie miał do czynienia, sąd nie powinien wydawać w takiej sprawie nakazu.

Po drugie sąd nie zastosuje trybu upominawczego, jeśli będzie miał wątpliwości co do przytoczonych faktów. Najczęściej takie wątpliwości pojawiają się w kiepsko napisanych pozwach, które niezbyt jasno przedstawiają stan faktyczny. Choćby z tego powodu warto zadbać o pomoc profesjonalisty, który pomoże ustrzec się przed takimi wpadkami.

Wreszcie nie uzyskamy nakazu zapłaty, jeśli możliwość dochodzenia naszego roszczenia jest uzależniona od świadczenia wzajemnego. Zdarzają się umowy z których wynika, że możemy żądać od kogoś zapłaty tylko wtedy, gdy sami najpierw coś dla drugiej strony wykonamy. Na przykład umowa o roboty budowlane przewiduje, że zapłata nastąpi dopiero po wykonaniu prac. Jeśli więc tych prac nie wykonaliśmy, nie uzyskamy nakazu zapłaty.

 

Posiedzenie za zamkniętymi drzwiami

 

Idea wydawania nakazów zapłaty sprowadza się do tego, że sądy mają to robić szybko. W związku z tym decyzje nakazowe wydawane są na posiedzeniu niejawnym, bez udziału stron. Jeśli sąd wyznaczył termin rozprawy, to mimo braku postanowienia uznajemy, że nie widział podstaw do wydania nakazu.

Co więcej, nakaz zapłaty może wydać nie tylko sędzia, ale także referendarz sądowy. Dzięki wprowadzeniu takiej zasady ustawodawca chciał odciążyć sędziów, ale liczba referendarzy wciąż jest zbyt mała, by miało to spektakularne efekty.

 

Postępowanie upominawcze a sprzeciw

 

Szczegółowo o sprzeciwie pisałem w tym artykule (tutaj wstawić link). Sprzeciw jest środkiem zaskarżenia nakazu zapłaty, czyli jedyną drogą na to, by ten nakaz uchylić. To także rodzaj pisma procesowego, dlatego musi spełniać szereg rygorystycznych warunków przewidzianych przez procedurę cywilną.

Co więcej, prawo wymaga od pozwanego, by w sprzeciwie wskazał dokładny zakres zaskarżenia oraz powołał wszystkie twierdzenia, zarzuty i dowody. Z mojego doświadczenia wynika, że z tym właśnie elementem nie radzą sobie osoby, które występują bez adwokata.

Postępowanie uproszczone jest atrakcyjne dla wierzyciela, ponieważ może przyspieszyć uzyskanie korzystnego wyroku. Żeby jednak uzyskać nakaz zapłaty należy spełnić szereg warunków. Dlatego warto już na wczesnym etapie sprawy zlecić ją profesjonaliście, który przygotuje odpowiednią strategię i pisma procesowe.