Ograniczenie władzy rodzicielskiej

Ograniczenie władzy rodzicielskiej

 

Prawo reguluje wiele aspektów naszego życia, jedne bardziej od innych. W zakresie stosunków rodzinnych, polski ustawodawca szczególną uwagę poświęca relacjom rodziców z dziećmi. Umieszczone głównie w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (dalej: k.r.o.) regulacje dotyczą nie tylko wciąż bardzo popularnej kwestii alimentacyjnej, ale także zasad wykonywania opieki nad dziećmi. Ograniczenie władzy rodzicielskiej jest jednym ze sposobów na sądowe modyfikowanie tej opieki.

 

Czym jest ograniczenie władzy rodzicielskiej?

 

Polskie prawo rodzinne przewiduje kilka instytucji wpływających na władzę rodzicielską. Należą do nich zawieszenie władzy rodzicielskiej, jej pozbawienie oraz ograniczenie. Ta ostatnia forma jest jednocześnie wyjściem najłagodniejszym, ponieważ nie pozbawia rodziców czasowo lub na stałe prawa do decydowania o losach dziecka.

Choć przepisy nie używają pojęcia „ograniczenia władzy rodzicielskiej”, zwyczajowo nazywamy tak uregulowania umieszczone w art. 109 k.r.o. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. Kierując się zatem dobrem dziecka sąd może wydawać decyzje, które będą miały wpływ na relacje między rodzicami a dzieckiem (czyli będą ograniczały władzę rodziców).

 

Przesłanki ograniczenia

 

Jedyną przesłanką orzekania ograniczenia władzy jest zagrożenie dla dobra dziecka. Nie ma potrzeby, by jakiś interes dziecka już został naruszony. Wystarczy, że obecna sytuacja stwarza dla niego zagrożenie. Oczywiście w sytuacji, gdy szkoda już została dokonana, sąd także może skorzystać z art. 109 k.r.o.

Wbrew powszechnym opiniom, rodzic nie musi być winny naruszenia praw dziecka, by ograniczono mu władzę. Omawiana instytucja nie jest karą dla rodziców i często sądy orzekają ją wtedy, gdy sami rodzice nie zrobili nic złego. Punktem wyjścia dla

sądu zawsze jest tylko i wyłącznie to, by zarządzenie sądu ochroniło interes dziecka. Nawet więc gdy sąd ograniczy władzę rodzicielską w sytuacji, gdy któryś z rodziców jej nadużywał, to nie będzie to bezpośrednią przyczyną takiego rozstrzygnięcia.

 

Zarządzenia sądu opiekuńczego

 

W art. 109 § 2 k.r.o. znajdują się przykładowe zarządzenia, jakie może wydać sąd. Nie jest to jednak katalog zamknięty – decyzja sądu może być w zasadzie dowolnej treści, byle mieściła się w granicach prawa i zapewniała ochronę zagrożonego dobra dziecka.

Wśród przykładowych zarządzeń możemy odnaleźć:

1. 1) zobowiązanie rodziców oraz dziecka do konkretnego postępowania (np. współpracy z asystentem rodziny);
2. 2) konieczność uzyskania przez rodziców zgody przy dokonywaniu pewnych czynności (np. związanych z majątkiem dziecka);
3. 3) nałożenie na rodziców nadzoru kuratorskiego;
4. 4) skierowanie dziecka do instytucji przygotowującej do określonego zawodu;
5. 5) umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej lub innej podobnej instytucji.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej dla rodziców żyjących w rozłączeniu

 

Przepisy przewidują również dwa inne sposoby ograniczenia władzy rodzicielskiej. Po pierwsze, na podstawie art. 58 § 1a k.r.o. może zmodyfikować sposób wykonywania władzy w wyroku rozwodowym. Jeśli powierzy władzę jednemu rodzicowi, drugiemu ogranicza władzę do określonych obowiązków i uprawnień.

Podobny przypadek przewidziany jest w art. 107 k.r.o. dla rodziców, którzy żyją w rozłączeniu. W takiej sytuacji sąd także może powierzyć władzę jednemu rodzicowi i ograniczyć ją drugiemu.

Sprawy o ograniczenie władzy rodzicielskiej nigdy nie są załatwiane automatycznie. Sądy wsłuchują się w to, co strony mają do powiedzenia i zawsze analizują interes dziecka. By zwiększyć swoje szanse na pomyślne zakończenie takiego postępowania, warto postarać się o pomoc doświadczonego adwokata.