Odpowiedź na pozew
Z biegiem lat postępowanie cywilne staje się coraz bardziej postępowaniem pisemnym. Z tego powodu większego znaczenia nabierają dla sądów pisma procesowe. Szczególnie istotne są pisma wszczynające postępowanie (pozew, wniosek) oraz dokumenty stanowiące replikę – odpowiedź na pozew lub wniosek.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa (szczególnie chodzi oczywiście o przepisy kodeksu postępowania cywilnego), to w tym miejscu osoby pozwane powinny przedstawić swoją argumentację w sprawie a najlepiej zrobić to w sposób wszechstronny i rzetelny. Zaniechanie złożenia odpowiedzi na pozew bądź dokonanie tegoż po wyznaczonym przez sąd terminie lub jej niewłaściwe przygotowanie mogą rodzić poważne konsekwencje procesowe.
Odpowiedź na pozew jako obowiązek procesowy pozwanego
Zacznijmy od rzeczy podstawowej. Zgodnie ze znowelizowanym jakiś czas temu art. 205[1] Kodeksu postępowania cywilnego, przewodniczący zarządza doręczenie pozwu pozwanemu i wzywa go do złożenia odpowiedzi na pozew w wyznaczonym terminie nie krótszym niż dwa tygodnie. W zależności od obszerności pozwu a także stopnia skomplikowania sprawy termin ten może być zdecydowanie dłuższy i wynosić np. dwa miesiące. Z przepisu tego wynika, że złożenie odpowiedzi na pozew jest – co do zasady – obowiązkowe. Przewodniczący musi przy tym wyznaczyć termin na złożenie takiej odpowiedzi.
Warto także w tym miejscu dodać, iż termin na złożenie odpowiedzi na pozew jest tak zwanym terminem sądowym a co oznacza, że można wnioskować do sądu o jego przedłużenie w razie zaistnienia takiej konieczności.
Odpowiedź na pozew złożona po wyznaczonym terminie doprowadzi do zarządzenia jej zwrotu przez przewodniczącego. Rodzi to poważne skutki procesowe dla pozwanego. Nie tylko nie będzie on mógł bowiem liczyć na przeprowadzenie własnych wniosków dowodowych, ale także pozbawia się szansy na przedstawienie przewidzianych przez prawo zarzutów (np. co do właściwości sądu). Brak odpowiedzi na pozew to ryzyko wydania wyroku zaocznego, który generuje dodatkowe koszty i przyspiesza prowadzenie egzekucji.
Wezwanie do złożenia odpowiedzi na pozew
Zanim pozwany otrzyma przesyłkę z sądu, sędzia musi najpierw zbadać pozew pod względem zgodności z przepisami procesowymi. Oznacza to, że sędzia weryfikuje, czy pozew spełnienia określone ustawą (KPC) warunki formalne, zawiera odpowiednie wnioski oraz posiada treść umożliwiającą dalsze procedowanie sprawy. Sąd bada między innymi swoją właściwość czy wartość przedmiotu sporu, a także kwestie opłaty od pozwu.
Po przejściu powyższej formalnej procedury przewodniczący powinien wykonać następujące czynności:
- przesłać (doręczyć) pozwanemu fizycznie pozew wraz z załącznikami;
- wydać zarządzenie o doręczeniu pozwu oraz poinformować o tym pozwanego;
- wezwać pozwanego do złożenia odpowiedzi w określonym terminie;
- pouczyć pozwanego o skutkach braku złożenia odpowiedzi na pozew.
Czy sąd może nie wzywać pozwanego do złożenia odpowiedzi na pozew?
Wezwanie do złożenia odpowiedzi na pozew powinno być zasadą i standardem w każdym postępowaniu procesowym – cywilnym. Może się jednak zdarzyć, że sąd nie doręczy pozwanemu takiego wezwania. Dzieje się tak wtedy, gdy:
- przewodniczący nie wydaje zarządzenia w zakresie złożenia odpowiedzi na pozew;
- przewodniczący wydaje zarządzenie, ale nie doręcza go i pozostawia w aktach sprawy;
- przewodniczący wydaje zarządzenie, ale doręcza go innej osobie niż pozwany;
- przewodniczący wydaje zarządzenie i doręcza je pozwanemu, ale nie określa w nim terminu na udzielenie odpowiedzi.
Doktryna prawnicza jest w tym zakresie raczej zgodna, że brak zarządzenia i wezwania nie pozbawia strony prawa do złożenia odpowiedzi na pozew. Możliwość taka wynika z obowiązku przytoczenia wszystkich faktów i dowodów bez zbędnej zwłoki. W takim przypadku pozwany może wnieść odpowiedź w wybranym przez siebie terminie. Przyjęło się tutaj za datę graniczną uważać termin pierwszej rozprawy lub posiedzenia przygotowawczego.
Termin do złożenia odpowiedzi na pozew
Istotnym elementem doręczenia pozwu jest wyznaczenie terminu, w którym pozwany ma złożyć odpowiedź na pozew. Termin ten powinien wynikać wprost z zarządzenia przewodniczącego. Tradycyjnie termin wyznaczany jest poprzez wskazanie okresu (np. 3 tygodnie) oraz daty, od której okres ten zaczyna swój bieg (np. doręczenie wezwania).
Przepisy nie wskazują, czym powinien kierować się przewodniczący wyznaczając termin dłuższy niż 2 tygodnie. Prawnicy podają jednak, że wpływ na długość terminu powinien mieć stopień skomplikowania sprawy, długość pozwu, liczba załączników oraz rodzaj dowodów, jakie mają być przeprowadzone w postępowaniu. Termin powinien gwarantować pozwanemu możliwość przygotowania rzetelnego stanowiska procesowego oraz zebrania dowodów na przedstawienie swoich twierdzeń i racji.
Przedłużenie terminu do złożenia odpowiedzi na pozew
Co do zasady wyznaczony przez przewodniczącego termin jest niezmienny, a zarządzenia nie można zaskarżyć. Jak wspomniałem jednak już wyżej, z ważnych powodów pozwany może jednak złożyć wniosek o wydłużenie czasu na złożenie odpowiedzi na pozew. Ważne jest jednak to, że wniosek taki musi zostać złożony przed upływem samego terminu a najlepiej zrobić to od razu po doręczeniu odpowiedzi na pozew.
Wśród okoliczności uzasadniających przedłużenie wskazuje się m.in.:
- konieczność wykonania innych pracochłonnych zadań;
- zaplanowany urlop;
- zaplanowaną operację;
- nagromadzenie wielu dni wolnych od pracy, np. w święta;
- niedostosowanie terminu do czasu potrzebnego na przygotowanie odpowiedzi.
Przywrócenie terminu na odpowiedź na pozew
Skoro termin na złożenie odpowiedzi na pozew jest terminem sądowym (wyznacza go sędzia prowadzący sprawę), możliwe jest również jego przywrócenie. By móc to zrobić skutecznie pozwany musi:
- złożyć wniosek o przywrócenie terminu w ciągu tygodnia od ustania przyczyny uchybienia;
- we wniosku uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające przywrócenie;
- wykazać, że uchybienie terminu nastąpiło bez winy pozwanego;
- wykazać, że uchybienie terminu pociąga dla pozwanego ujemne skutki procesowe;
- jednocześnie z wnioskiem złożyć odpowiedź na pozew.
Generalnie możliwość przywrócenia terminu na złożenie odpowiedzi na pozew została jednoznacznie dopuszczona przez doktrynę i orzecznictwo. Należy jednak wspomnieć, że zdarzają się także głosy przeciwne, pozostające na szczęście w mniejszości.
Co powinna zawierać odpowiedź na pozew
Odpowiedź na pozew jest pismem procesowym (przygotowawczym), w związku z czym musi spełniać wszelkie wymagania przewidziane dla pisma procesowego. To jednak nie wszystko. W odpowiedzi na pozew powinny się także znaleźć:
- wskazanie, czy pozwany kwestionuje żądanie pozwu;
- wskazanie przeszkód, które zdaniem pozwanego uniemożliwiają prowadzenie postępowania;
- wskazanie faktów, na których pozwany opiera swoje stanowisko;
- odniesienie się do faktów będących podstawą powództwa;
- wskazanie wniosków dowodowych.
Odpowiedź na pozew, będąca pierwszym pismem procesowym, jest także miejscem na złożenie specyficznych oświadczeń i zarzutów, a niektóre z nich mogą być złożone (dla swojej skuteczności procesowej), tylko właśnie w odpowiedzi na pozew a należą do nich:
- kwestionowanie wartości przedmiotu sporu;
- kwestionowanie właściwości sądu;
- zarzut umowy o mediację;
- zarzut zapisu na sąd polubowny;
- wniosek o rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów o sprawach gospodarczych;
- zarzut potrącenia;
- powództwo wzajemne;
- wniosek o przypozwanie;
- wniosek o dopozwanie.
Każda z powyższych czynności procesowych ma istotne znaczenie dla przebiegu postępowania. To treść odpowiedzi na pozew często decyduje o tym, jaki wynik będzie miała sprawa oraz jakie koszty wygeneruje. Warto w tym zakresie skorzystać z pomocy adwokata, który pomoże nie tylko przygotować strategię działania, ale także przełoży ją na język pisma procesowego.
Adwokat Maciej Sechman Kancelaria Adwokacka Katowice
Więcej o autorze powyższej publikacji dowiesz się na tej stronie.
Profesjonalna pomoc prawna w sprawach cywilnych, karnych, rodzinnych i w zakresie szkód górniczych.
